Om de verschillende beleidsdoelen voor de ambitie te realiseren, hebben we elk doel vertaald in een aantal beleidsprestaties. Die staan hieronder beschreven.
Beleidsdoel 3-1 Energietransitie
Beleidsprestatie 3-1-1 Duurzame opwek elektriciteit
- Wij werken met onze RES partners aan de realisatie van duurzame opwek van eigen bodem.
- Om meer daken te voorzien van zonnepanelen, zetten we de subsidieregeling Zonnig Zuid-Holland voort, ontwikkelen deze door en lobbyen bij het rijk voor betere regelgeving voor zon op dak. Daarnaast stellen we een “grote daken aanpak” op.
- We toetsen plannen voor zonnevelden aan de provinciale zonneladder.
- We werken samen met gemeenten, lokale energiecoöperaties, ontwikkelaars en andere stakeholders aan de realisatie van windlocaties en passen onze Omgevingsverordening aan om deze mogelijk te maken.
- Onze inzet is gericht op realisatie van de energietransitie met een zorgvuldige locatiekeuze en uitwerking van initiatieven van wind en zon met aandacht voor landschappelijke inpassing, biodiversiteit, lokaal eigendom en koppeling met andere opgaven.
- Wij ondersteunen het RES-proces met kennisontwikkeling, actieve kennisdeling en financiële bijdragen. Wij zetten ons in voor een langjarige samenwerking tussen de partners in het RES-proces en het participatieproces voor de RES’en.
- We monitoren de voortgang van de realisatie van het RES-bod in 7 regio’s door middel van voortgangsdocumenten. Deze documenten bevatten informatie over het bod, de gerealiseerde voortgang, de status van vergunningen en processen. Indien nodig wordt bekeken of een herijking van de RES nodig is om de gemaakte afspraken te realiseren.
- We onderzoeken samen met gemeenten, lokale energiecoöperaties, ontwikkelaars en andere stakeholders de mogelijkheden voor de realisatie van zon- en windenergie om de biedingen op tijd te realiseren.
- Daar waar gemeenten achterblijven in de realisatie, overwegen we de wettelijke rol van bevoegd gezag windenergie op ons te nemen.
- We ontwikkelen kennis en ervaring met ons beleid ten aanzien van lokaal eigendom/financiële participatie en procesparticipatie (4D’s als uitgangspunt voor participatie: doelen, dialoog, diversiteit en doorwerking), door dit in praktijk toe te passen.
- We delen kennis over onze inzichten en uitgangspunten ten aanzien van lokaal eigendom/financiële participatie en procesparticipatie (de 4D’s).
Nieuw ten opzichte van de begroting 2024 voor Wind
Voor windenergie zetten we ten opzichte van de begroting 2024 extra in op de realisatie van de windparken in Lansingerland en Katwijk . Zoals afgesproken in het coalitieakkoord werkt de provincie in Lansingerland toe naar een projectbesluit om 15 MW mogelijk te maken. Daarnaast heeft Katwijk na overleg met de provincie besloten de bevoegdheid voor het windpark bij het Valkenburgse Meer terug te geven. Met de besluiten op 6 september en 19 december 2023 gaven we verdere uitwerking aan deze voornemens. Bij VJN2024 verwerken we nu de financiële gevolgen van dit besluit.
Op verzoek van uw Staten zijn wij in overleg met Nissewaard en HVC over de realisatie van windpark Brielse Maasdijk. Eventuele financiële gevolgen van de uitkomst van dit overleg leggen we aan uw Staten voor bij de begroting voor 2025.
Met onze inwoners en Provinciale Staten wil ook het College graag de storende verlichting van windparken vermijden. Met het rijk is het gelukt afspraken te maken onder welke voorwaarden dat mag. Dat vraagt het toevoegen van naderingsdetectie van vliegtuigen bij windparken. IPO heeft met het Rijk en de sector afgesproken dat zij het toepassen van naderingsdetectie bij bestaande windparken deels te financieren. De exploitant betaalt 60% van de kosten, het Rijk 20% en de provincie de resterende 20%. Daarbij is afgesproken dat de provincie de subsidieregeling vaststelt. Bij Voorjaarsnota vragen we € 0,2 mln om dit mogelijk te maken.
Beleidsprestatie 3-1-2 Lokale initiatieven en inclusieve energietransitie
- Wij stimuleren en bevorderen procesparticipatie en financiële participatie. Wij organiseren vanuit onze bovenregionale verantwoordelijkheid kennisontwikkeling en uitwisseling over participatie om dit in een goede vorm in te kunnen zetten.
- Wij ondersteunen lokale energie-initiatieven om duurzame energieprojecten te realiseren. Hiermee bevorderen wij lokaal zeggenschap en eigenaarschap in de energietransitie. Dat doen we met de subsidieregeling Lokale initiatieven energietransitie Zuid-Holland 2023, en met het Ontwikkelfonds voor energiecoöperaties.
- Wij ondersteunen de professionalisering van de energiecoöperaties en lokale energie-initiatieven op provinciaal niveau met de begrotingssubsidie aan Energie Samen Zuid-Holland (ESZH). Hierdoor kunnen de meer dan 100 energiecoöperaties van Zuid-Holland van en met elkaar leren en zijn zij in toenemende mate in staat om meer en grotere projecten te ontwikkelen en realiseren. ESZH biedt ondersteuning door o.a. kennis en expertise, projectbegeleiding, toegang tot financiering, kennisdeling en -ontwikkeling, en belangenbehartiging.
- We doen mee met projecten in de wijk die bijdragen aan een eerlijke en inclusieve energietransitie. We werken mee aan de ontwikkeling, zichtbaarheid en opschaling van goede lokale voorbeelden en 'best practices’. Ook organiseren wij kennisdeling en -ontwikkeling met gemeenten, lokale energie-initiatieven, woningcorporaties, welzijnsorganisaties, en andere belanghebbenden binnen gemeenschappen.
- We verankeren de aandacht voor rechtvaardigheid in ons energiebeleid door verdelingsprincipes expliciet te maken en toe te passen, en werken uit hoe het energiesysteem rechtvaardig kan zijn voor iedereen.
- We verbinden en versterken samenwerkingen tussen Rijk en gemeenten, en tussen gemeenten en maatschappelijke initiatieven. We participeren en agenderen in landelijke platforms en overleggen, waaronder het Landelijk Onderzoeksprogramma Energiearmoede.
Beleidsprestatie 3-1-3 Warmte transitie in de gebouwde omgeving en glastuinbouw
- We versnellen de warmtetransitie en bovenlokale warmtenetwerken door onze deelname en bijdragen aan de RES'en en de samenwerking in regio’s en consortia voor de warmtetransitie. We verbinden dit met het Rijk via het Nationaal Programma Lokale Warmte (NPLW) en het NMiek (Nationaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat).
- We ontwikkelen de aanpak voor de warmtetransitie in samenwerking met alle partijen in het NMiek Warmtesysteem Zuid-Holland als methode om in Zuid-Holland van het aardgas af te gaan.
- In samenwerking met het Rijk en partijen in Zuid-Holland zetten wij in op het betaalbaar maken en houden van de warmtetransitie.
- We verkennen de provinciale rolneming in (bovenlokale) warmtebronnen en -netwerken en dragen in de samenwerking met anderen bij aan de versterking van de publieke realisatiekracht van warmtesystemen.
- We ondersteunen gemeenten bij de aanpak van planvorming en projecten voor collectieve warmtesystemen. De geleerde lessen communiceren we met alle gemeenten voor maximale doorwerking.
- Specifiek in Den Haag werken we in ERDH (EnergieRijk Den Haag) samen met het Rijk aan energiebesparing en verduurzaming van de overheidsgebouwen in de gemeente. Als provincie pakken we de rol om de opgedane kennis te verspreiden.
- We onderhouden actief contact met alle gemeenten in Zuid-Holland voor uitwisseling van kennis en inzet.
- We voeren gerichte besparings- en warmteprogramma’s uit voor de specifieke doelgroepen, met name voor maatschappelijk vastgoed, MKB, bedrijventerreinen, monumenten en recreatieve sector. Hiermee vullen we de gemeentelijke regierol aan.
- In het programma Toekomstbestendig Bouwen werken we aan energieoplossingen voor nieuwbouw gericht op optimalisatie in het gebied en het energiesysteem. In het programma verbinden we energie met klimaatadaptatie, circulair en uitstootvrij bouwen.
- We stimuleren pilots die energiepositieve nieuwbouw mogelijk maken en lobbyen voor aanscherping van de bouwregelgeving.
- We versnellen de warmtetransitie in de glastuinbouw door uitvoering van het Energieakkoord Greenport West specifiek gericht op de gebiedsaanpak en verbinding met bovenlokale warmtesystemen. We ontwikkelen en verbeteren dataverwerking en -beheer ten gunste van de warmtetransitie in de sector.
- We ondersteunen de succesvolle realisatie en het gebruik van WarmtelinQ als belangrijk warmtetransportnet voor de warmtetransitie in de provincie. Zoals besloten verstrekken wij de komende jaren een subsidie van € 81 mln voor het tracédeel Rijswijk-Leiden.
- We passen het provinciale Omgevingsbeleid aan, specifiek gericht op inpassing in de ruimte en de leefomgeving van bovenlokale warmtesystemen (bronnen, warmtenetten, opslagsystemen).
- We bevorderen de innovatie en doorontwikkeling van geothermie onder meer door deelname en doorontwikkeling van het RCSG en de Energy Cave in Rijswijk en samenwerking met EBN, TNO, TU Delft, Geothermie NL en het Rijk.
- We vergroten het inzicht in beschikbaarheid en benutting van restwarmte uit de Rotterdamse haven onder meer via de wettelijke informatieplicht van de industrie en de toezichthoudende rol van de provincie via de DCMR.
- We verkennen het potentieel en ontwikkelrichting van elektrolyse als toekomstige bron voor duurzame restwarmte.
- We verkennen het realistisch potentieel van aquathermie en zonthermie in de provincie als basis voor de doorontwikkeling van deze duurzame warmtebronnen.
- We bevorderen de innovatie, ontwikkeling en financierbaarheid van warmte-opslag (hoge en midden temperatuur: HTO en MTO) in de gebouwde omgeving en glastuinbouw met provinciale pilots en vertaling van de bevindingen naar het provinciale bodembeleid.
- We helpen met het organiseren en verwerven van financiële ondersteuning door ontsluiting en benutting van regelingen zoals Elena, Kansen voor West en het Just Transition Fund in verbinding met de provinciale Groeiagenda. Om tot succesvolle benutting te komen, onderhouden we een overzicht van alle provinciale warmtesysteemprojecten in een projectenpijplijn.
- We ontwikkelen en verspreiden de kennis die wordt opgedaan door innovaties, projecten en activiteiten. We maken daarvoor handreikingen en organiseren kennisbijeenkomsten voor gemeenten en andere doelgroepen.
Beleidsprestatie 3-1-4 Klimaatneutrale en circulaire industrie
- We zetten ons wettelijk VTH-instrumentarium in voor ambtshalve actualisatie van vergunningen en intensivering van het toezicht op energiebesparing bij (niet-ETS) bedrijven (Emission Trade System). Daarnaast informeren we bedrijven (via de omgevingsdiensten) proactief over de mogelijkheden van energiebesparing en CO2-uitstootvermindering die verder gaan dan de bestaande regelgeving.
- We werken samen met Deltalinqs aan een systeemgerichte energiebesparing bij de industrie via energie-innovatiestudies.
- We ondersteunen het Deltalinqs Climate Program waarin wordt samengewerkt op het gebied van de grondstoffentransitie en human capital, voor zover passend binnen ons beleid.
- Via een subsidie dragen we bij aan de aanleg van het Stoomnetwerk Botlek. De verwachte CO2-uitstootvermindering van het project bedraagt 140 kton per jaar (en bij uitbreiding op termijn en volledige benutting 225 kton per jaar). Het gehele Stoomnetwerk Botlek levert een jaarlijkse NOx besparing op van 126.000 kg.
- Via de subsidieregeling energie-infrastructuur op industrieterreinen helpt de provincie bedrijven bij het overschakelen naar duurzame energie, zoals restwarmte en waterstof. Het gaat hierbij om kleinschalige, lokale infrastructuur.
- De provincie doet onderzoek naar de potentie voor plaatsing van kleine modulaire kernreactoren in Zuid-Holland.
- We ondersteunen projecten die bijdragen aan de realisatie van nieuwe, duurzame industriële ketens, het decarboniseren van bestaande industriële ketens en het oplossen van hieraan gerelateerde knelpunten in de arbeidsmarkt via onze inzet door het Just Transition Fund (JTF). Binnen het JTF komt er voor de regio Groot Rijnmond voor de periode 2022 tot en met 2029 een bedrag van ruim € 60 mln beschikbaar. In 2024 kunnen we naar verwachting een bedrag beschikken van ongeveer € 22 mln.
- Via een nieuwe openstelling binnen het Kansen voor West 3-programma dragen we bij aan initiatieven die reststromen (uit bijvoorbeeld afval, biomassa) verwerken tot nuttige grond- en brandstoffen.
- We dragen bij en participeren in het netwerk Groene Chemie Nieuwe Economie (GCNE). Dit platform heeft tot doel om de transitie van chemie te versnellen.
- We nemen deel aan de taskforce circulair en de taskforce energietransitie van de Economic Board Zuid-Holland. De taskforce circulair ontwikkelt een regionale circulaire agenda met focus op de grondstoffentransitie op industriële schaal. Er is aandacht voor zowel technologische innovatie als voor randvoorwaarden zoals ruimte en regelgeving. De taskforce energietransitie richt zich op de ontwikkeling van het gehele energiesysteem en onderliggende waardeketens.
- We zetten in op groene waterstof, waarbij ook oog is voor kansen voor de maakindustrie. De provincie draagt bij aan onderzoeken, studies en events en helpt daarnaast regionale initiatieven te realiseren voor infrastructuur, gebruik en productie van waterstof. De provincie stimuleert innovaties door bij te dragen aan de oprichting van een ‘waterstof competence center’
- De provincie draagt bij aan nieuwe ontwikkelingen op het gebied van ecosystemen, technische, institutionele, financiële én sociale innovatie en de cross-over tussen energie, circulariteit en digitalisering via onderzoek, subsidies en het inzetten van netwerken.
- De provincie vindt het belangrijk dat er voldoende ruimte is voor (nieuwe) duurzame bedrijven, transitieprojecten van industriële bedrijven, en de aanleg van nieuwe energie-infrastructuur. Wij ontwikkelen een ruimtelijke economische visie en actualiseren ons omgevingsbeleid om hier beter op te kunnen sturen .
Nieuw ten opzichte van de Begroting 2024 (aanvraag € 250.000 voor 2024 en 2025)
In het kader van de energie- en grondstoffentransitie wordt door het havenbedrijf nadrukkelijk gekeken naar waterstof en waterstofdragers, zoals ammoniak. Het grootschalig gebruik van ammoniak (import, overslag, opslag, verwerken en transport) brengt veiligheids- en milieurisico’s met zich mee. De provincie staat voor een veilige en gezonde energietransitie en laat de veiligheid en risico's van diverse scenario's met waterstof(dragers) onderzoeken.
Beleidsprestatie 3-1-5 Duurzaam energiesysteem
Wij werken samen met de betrokken netbeheerders en gemeenten aan de tweede iteratie van het pMIEK: pMIEK 2.0. In dit traject wordt een toekomstbeeld van het energiesysteem voor 2050 aangescherpt en regionaal ingevuld.
Wij werken ook met netbeheerders, gemeenten en overige belanghebbenden aan het uitvoeren, verder brengen en versnellen van de projecten uit het pMIEK 1.0 vanuit de samenwerking Energie-Infrastructuur. Hiervoor werken we langs 3 sporen:
- Spoor 1 richt zicht op uitvoering van (diepte) investeringsprojecten op de korte termijn. Het doel is versnellen van energie-infraprojecten die tot 2030 gerealiseerd moeten worden. In dit spoor werken we gezamenlijk aan het versnellen, organiseren, uitvoeren en monitoren van elektriciteit- en warmteprojecten.
- Spoor 2 richt zich op slimme oplossingen voor het beter benutten van bestaande infrastructuur en het inzetten op energiehubs (decentrale oplossingen)
- Spoor 3 richt zich op investeringsprojecten op de (midden)lange termijn en het integraal programmeren van het energiesysteem met toekomstige (ruimtelijke) ontwikkelingen. Het gaat hierbij om de ontwikkeling van nieuwe strategische kennis en inzichten, ten behoeve van het lange termijn programmeringsproces van regionale energiesysteem. Daarmee vormt het een brug naar het pMIEK 2.0 en kijkt het verder vooruit in de tijd (2030 en verder). De uitkomsten dragen tijdens volgende iteraties van het pMIEK bij aan betere inzichten en ondersteunen solide investeringsbeslissingen van partijen. In dit spoor onderscheiden we drie verschillende werkpakketten:
- strategische ruimtelijke voorverkenningen,
- de onderzoek- en actieagenda
- het doorlopen van het integraal programmeerproces.